Wednesday, 21 November 2018

တန္​​ေဆာင္​မုနိးလျပည္​့ သာမညဖလအခါ​ေတာ္​​ေန႔

“တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ သာမညဖလအခါေတာ္ေန႔”
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
ဘုရားရွင္သည္ အဇာတသတ္မင္းအား တန္ေဆာင္မုန္း
လျပည့္ေန႔တြင္ သာမညဖလသုတၱန္တရားကို
ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တန္ေဆာင္မုန္း
လျပည့္ေန႔ကို “သာမညဖလအခါေတာ္ေန႔”အျဖစ္
သတ္မွတ္က်င္းပခဲ့ၾကေလသည္။
“သာမညဖလ” ၏ အဓိပၸာယ္မွာ “ရဟန္းျပဳရျခင္း၏
အက်ဳိး” ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ရဟန္းျပဳျခင္း၏အက်ဳိးကို
ေဟာၾကားေသာေန႔ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္
တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ကို “သံဃာေတာ္မ်ားေန႔”
ဟု ေခၚဆိုလွ်င္လည္း ရႏိုင္သည္။

သာမညဖလသုတ္ေတာ္သည္ ဒီဃနိကာယ္၊
သီလခႏၶဝဂၢပါဠိေတာ္၌ လာရွိသည္။
သာမညဖလသုတ္ေတာ္သည္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား
အတြက္ ေၾကးမံုမွန္ခ်ပ္ႀကီးတစ္ခုသဖြယ္ျဖစ္သည္။
ကိုယ္က်င့္သီလရွိသည္၊ မရွိသည္ကို ဤသုတ္ျဖင့္
ထင္ဟပ္ေစႏိုင္သည္။ သာမညဖလသုတ္သည္
လူဒါယကာမ်ားအတြက္ ျပဒါးခ်ိန္ႀကီးသဖြယ္ျဖစ္သည္။

မိမိတို႔ ကိုးကြယ္ေနေသာ ဆရာသမားတို႔၏
က်င့္ႀကံမႈ ဟုတ္၊ မဟုတ္၊ မွန္၊ မမွန္ကို
ဤသုတၱန္ျဖင့္ ခ်ိန္ကိုက္ၾကည့္ႏိုင္သည္။

အဇာတသတ္မင္းသားေလးသည္ အသိဉာဏ္
ႏုနယ္စဥ္အခ်ိန္ အရွင္ေဒဝဒတ္၏ စည္း႐ံုးမႈကို
ခံရ၍ အရွင္ေဒဝဒတ္ကို အထင္ႀကီးကာ
ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္မိေလသည္။
ဆရာကုန္မွားေတာ့ တစ္သံသရာလံုးေမွာက္
ဆိုသည့္အတိုင္း ဆရာတင္မွားမႈေၾကာင့္ ဖခင္
ဘုရင္ဗိမိၺသာရကို သတ္မိသည္အထိ
အမွားႀကီးမွားမိေတာ့သည္။ ဆင္းတု၊ေစတီ၊
ေဟာတရား စသည့္ကိုးကြယ္မႈေတြ မ်ားျပား
ေဖာင္းပြလြန္းေသာ ယခုလိုေခတ္ႀကီးထိမွာ
ကိုးကြယ္မႈဘက္က ေဖာင္းပြလွ်င္ ကုသိုလ္
တရားဘက္က ၾကံဳ႕သြား၊ က်စ္သြားတတ္သည္
ကို သတိျပဳရမည္ျဖစ္သည္။

အဇာတသတ္သည္ ဖခင္ဘုရင္ဗိမိၺသာရကို
သတ္မိသည့္အခ်ိန္မွစ၍ ညတိုင္းအိပ္မေပ်ာ္ေသာ
ေရာဂါေဝဒနာ စဲြကပ္ေတာ့သည္။ သူ႔မ်က္လံုးေတြကို
လံွခ်က္ေပါင္း အရာအေထာင္မက ထိုးဆြျခင္း
ခံရသလို ေဝဒနာခံစားရသည္။ ထို ေဝဒနာကို
ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ မည္သည့္သမားေတာ္၊
မည္သည့္ေဆးစြမ္းေကာင္းမွ မစြမ္းႏိုင္ျဖစ္ေနသည္။
တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ ညတစ္ညမွာ
အဇာတသတ္မင္းသည္ မွဴးမတ္ေပါင္းစံုညီျဖင့္
ညီလာခံသဘင္ ဆင္ယင္က်င္းပေနစဥ္ ဆီးႏွင္း
ျမဴတိမ္သူရိန္မီးခိုး ညစ္မ်ဳိးငါးဝ ကင္းစင္ပသျဖင့္
ၾကည္ႏူးသာယာဖြယ္ေကာင္းလွသည့္ တန္ေဆာင္မုန္း
လျပည့္ ညအလွကို ၾကည့္ရွဳခံစားၿပီး
“ေမြ႔ေလ်ာ္ဖြယ္ေကာင္းလွေသာ ညတစ္ညပါတကား၊
အလြန္လွပေသာ ညတစ္ညပါတကား ရွဳခ်င္စဖြယ္
ေကာင္းလွေသာ ညတစ္ညပါတကား”
ဟု တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ညအလွကို ခ်ီးက်ဴးေလသည္။

အဇာတသတ္လည္း တကယ္ေတာ့ အလွအပကို
ခံစားတတ္သူတစ္ဦးျဖစ္တာကို ေတြ႔ရ၏။

အဇာတသတ္မင္းက “ယခုကဲ့သို႔ သာယာလွပေသာ
ညခ်မ္းမွာ အဘယ္ပညာရွိ ရဟန္းပုဏၰားကို
ခ်ည္းကပ္ရလွ်င္ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ စိတ္ေတာ္
ၾကည္လင္ႏိုင္မည္နည္းး” ဟု ေမးေသာအခါ
မွဴးႀကီးမတ္ႀကီးေတြက သူတို႔နီးစပ္ရာ တိတိၴဆရာႀကီး
ေျခာက္ေယာက္နာမည္ေတြကို ေျပာျပၾကသည္။
ဘုရင္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္အမ်ားစုသည္ သမၼာဒိ႒ိေတြ
မဟုတ္ၾကဆိုတာကို သတိျပဳမိသည္။

✦ပုရာဏကႆပဆရာႀကီးက အကိရိယဝါဒ=
ဘာမွလုပ္စရာမလိုဟူေသာ ဝါဒသမားျဖစ္သည္။
မလုပ္ ၊မရွဳပ္ ၊မျပဳတ္ဟူေသာ ဝါဒႏွင့္တူသည္။

✦အဇိတေကသကမၺလဆရာႀကီးက နတၳိကဝါဒ=
ဘာမွမရွိ ဟူေသာ ဝါဒသမားျဖစ္သည္။

✦မကၡလိေဂါသာလဆရာႀကီးက အေဟတုကဝါဒ=
ေၾကာင္းက်ဳိးပယ္ ဝါဒသမား ျဖစ္သည္။

✦ပကုဓ ကစၥာယနဆရာႀကီးက အကတဝါဒ=
မျပဳမျပင္ ဝါဒသမား ျဖစ္သည္။
ျပဳလည္းမျပဳ ၊ ျပင္လည္းမျပင္သူ ျဖစ္သည္။

✦သဥၥယေဗလ႒ဆရာႀကီးက အမရာဝိေကၡပဝါဒ=
ေဝ့လည္ေခ်ာင္ပတ္ ဝါဒသမားျဖစ္သည္။

✦နိကဏၭနာဋပုတၱဆရာႀကီးက စာတုယာမသံဝရဝါဒ=
ေစာင့္စည္းမႈေလးမ်ဳိးျဖင့္ ကံသံုးပါးကို ထိန္းထားေသာ
ဂ်ိန္းဝါဒျဖစ္သည္။

အဇာတသတ္မင္းသည္ အမတ္ႀကီးတို႔၏ တင္ျပခ်က္ကို
လက္မခံဘဲ ဆရာဇီဝကကို ေမးေတာ္မူရာ ဆရာဇီဝက၏
အႀကံေပးခ်က္အရ ဘုရားရွင္အထံသို႔ ခ်ဥ္းကပ္ဖို႔ရန္
ဆရာဇီဝကကို စီစဥ္ေစသည္။ ဆရာဇီဝကက
ဘုရင့္အနီးမွာ ေယာက္်ားကိုယ္ရံေတာ္ တစ္ေယာက္မွ်
မထားရွိဘဲ အမ်ဳိးသမီးကိုယ္ရံေတာ္တပ္ကို
ေယာက္်ားအသြင္ ဝတ္ဆင္ေစၿပီး လိုက္ပါေစသည္။

ဆင္မယဥ္သာ ငါးရာေပၚ၌ သက္ေတာ္ေစာင့္အျဖစ္
အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတာ္ ငါးရာကို လိုက္ပါ
ေစာင့္ေရွာက္ေစၿပီး ဘုရားေက်ာင္းေတာ္သို႔
သြားရန္ စီစဥ္ေပးသည္။

အဇာတသတ္မင္း ဘုရားရွင္ထံ ဖူးေျမာ္ရန္သြားေသာ
အခ်ိန္သည္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ ညခ်မ္းအခ်ိန္
ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္က ဘုရားရွင္သည္ ရာဇၿဂိဳလ္ၿမိဳ႕
အနီး ဇီဝကသရက္ဥယ်ာဥ္၌ သီတင္းသံုးလ်က္ရွိသည္။
ဘုရားေက်ာင္း ေတာ္သို႔သြားေသာအခါ
-ညအခါ ျဖစ္သည္ကတစ္ေၾကာင္း၊
-ေတာရိပ္၊သစ္ရိပ္ ဖံုးအုပ္ ေနသျဖင့္
အေမွာင္ဖံုးေနသည္က တစ္ေၾကာင္း၊
ထိုႏွစ္ခ်က္ေၾကာင့္ လိုက္ပါသူအားလံုး မီးရွဴးး
မီးတိုင္ ကိုယ္စီထြန္းညိႇၿပီး သြားၾကရသည္။
မီးရွဴးမီးတိုင္ကို ေပါရာဏ ေဝါဟာရအားျဖင့္
“တန္ေဆာင္(တန္ေဆာင္တိုင္)” ဟုေခၚေဝၚသည္။

အဇာတသတ္ႏွင့္ အၿခံရံပရိသတ္တို႔ တန္ေဆာင္မုန္း
လျပည့္ည၌ တန္ေဆာင္တိုင္မီးထြန္းပဲြ က်င္းပ
ၾကသကဲ့သို႔ ျဖစ္သည္။

အဇာတသတ္ဘုရင္က ဘုရားရွင္ထံ ခြင့္ပန္ၿပီး
သူသိလိုေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေလွ်ာက္ထား
ေလသည္။

“ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား..ေလာကမွာ အတတ္ႀကီး
ဆယ့္ရွစ္ရပ္စေသာ အတတ္ပညာတို႔သည္ မ်က္ေမွာက္
လက္ငင္း အက်ဳိးတရားကို ခံစားရရွိႏိုင္ပါသည္။
ရဟန္းျပဳျခင္းျဖင့္ မ်က္ေမွာက္လက္ငင္း အက်ဳိး
တရားကို ခံစားရရွိႏိုင္ပါသလား ဘုရား။
တိတၳိဆရာႀကီးေျခာက္ဦးကို ေမးဖူးပါသည္။
သူတို႔အားလံုးက သူတို႔ဝါဒကိုသာ တင္ျပ၍
ေဝ့လည္ေခ်ာင္ပတ္ လုပ္ၾကပါသည္ဘုရား။”
ဟု သာမညဖလ-ရဟန္းျပဳျခင္း၏ မ်က္ေမွာက္
လက္ငင္းအက်ဳိးကိုေမးေလွ်ာက္သည္။

ဘုရားရွင္၏အေျဖကို ခ်ဳပ္၍တင္ျပရလွ်င္
“ရဟန္းျပဳသျဖင့္ မ်က္ေမွာက္လက္ငင္း ရႏိုင္ေသာ
အက်ဳိး” တို႔မွာ-

(၁)။ မင္းခစားဘဝႏွင့္ မင္းျပစ္မင္းဒဏ္မွ
ကင္းလြတ္ရျခင္းအက်ဳိး၊

(၂)။ အခြန္ထမ္းေဆာင္ျခင္းမွ ကင္းလြတ္ရျခင္းအက်ဳိး၊

(၃)။ ပါတိေမာကၡသံဝရသီလႏွင့္ ျပည့္စံုသျဖင့္
အပါယ္ေလးပါးမွ ကင္းေဝးရျခင္း အက်ဳိး၊

(၄)။ ဒုစ႐ိုက္တရားတို႔ကိုေရွာင္ၾကဥ္သျဖင့္ ဒုစ႐ိုက္ဒုကၡမွ
ကင္းလြတ္၍ စူဠသီလႏွင့္ ျပည့္စံုရျခင္း အက်ဳိး၊

(၅)။ ပဲြသဘင္အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ကစားပဲြအမ်ဳိးမ်ဳိး၊
မေကာင္းေသာ စကားအမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္သျဖင့္
ထိုဒုကၡေတြမွ ကင္းလြတ္၍ မဇၩိမသီလႏွင့္
ျပည့္စံုရျခင္း အက်ဳိး၊

(၆)။ နကၡတ္ ေဗဒင္ ယၾတာ ေဆးကုေပးျခင္း စသည္တို႔မွ
ေရွာင္ၾကဥ္သျဖင့္ အာဇီဝပါရိသုဒိၶသီလႏွင့္ ညီညြတ္၍
မဟာသီလႏွင့္ ျပည့္စံုရ

Friday, 9 November 2018

ဂ်ာ​ေအး ကဗ်ာ

ေၾကာင္ပမ္းဆရာေတာ္ၾကီးက  ေရးဖြဲ႕ခဲ႔ေတာ္မူပါသတဲ႔ ။
=====================
"ဂ်ာေအး"ကဗ်ာ အဓိပၸါယ္
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
မုန္႔လုံးကို စကၠဴကပ္ပါလို႔
ၾကာကလပ္နဲ႔ ဆြမ္းေတာ္တင္
ပလႅင္ေပၚက ေမ်ာက္ကေလး
ဆင္းတယ္လို႔ေျပး
ဂ်ာေအး
ဂ်ာေအးကို သူ႔အေမ ႐ိုက္ပါလို႔
ေမွာင္မိုက္မွာငို
ကိုလူပ်ိဳ ထရံေပါက္က
ေျခေထာက္ကိုဆြဲ တြဲလြဲ
တြဲလြဲေနပါဦး
မိုးေတာင္ကခ်ဳန္း
မုန္႔လံုး
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ကေပါက္တိ ကေပါက္ခ်ာ စာသားေတြနဲ႔
ဘယ္က စၿပီး ဘယ္ေတာ့ ဆံုးမယ္မွန္း မသိတဲ့ ဒီကဗ်ာေလးကို
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ငယ္စဥ္ကတည္းက
အလြတ္ရေနခဲ့ၾကတာေပမယ့္
အဓိပၸါယ္ သိသူ နည္းပါးဦးမွာပါ..
ဒီကဗ်ာကို ေၾကာင္ပမ္းဆရာေတာ္ႀကီးက ေရးဖြဲ႕ခဲ့ၿပီး
ေရးသားခဲ့တဲ့ ခုႏွစ္နဲ႔ မူရင္း အဓိပၸါယ္ကို
ေသခ်ာ မသိရပါဘူး..
ဒါေပမယ့္ ကံအေၾကာင္း တိုက္ဆိုင္စြာ
ကဗ်ာရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကို ေလ့လာ မွတ္သားခဲ့ရတဲ့အတြက္
ေဝမၽွလိုက္ပါတယ္..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
မုန္႔လံုးကို စကၠဴကပ္ပါလို႔ - မုန္႔လံုးနဲ႔ တူတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ခႏၶာငါးပါး သကၠာယတရားေတြကို တဏွာ ဒိ႒ိေတြနဲ႔ စြဲကပ္ထားပါတယ္..
ၾကာကလပ္နဲ႔ ဆြမ္းေတာ္တင္ - နတ္ခ်မ္းသာ ျဗဟၼာခ်မ္းသာေတြကို ရည္စူးၿပီး ကုသိုလ္ ေကာင္းမႈေတြ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္
ပလႅင္ေပၚက ေမ်ာက္ကေလး ဆင္းတယ္လို႔ေျပး ဂ်ာေအး - ေကာင္းမႈေတြ လုပ္လို႔ ေကာင္းရာ ဘံုဘဝေတြ ေရာက္ေပမယ့္လည္း (မုန္႔လံုးကို စကၠဴကပ္ၿပီး လႉသလို တဏွာေလာဘနဲ႔ လုပ္တဲ့ ကုသိုလ္ေတြ ျဖစ္ေလေတာ့) အခ်ိန္တန္လို႔ ကုသိုလ္ အဟုန္ေတြ ကုန္ေတာ့ အပါယ္ဘံု (သို႔) လူ႔ဘံုကိုပဲ ေရာက္ရတာပါပဲ..
ဂ်ာေအးကို သူ႔အေမ႐ိုက္ပါလို႔ ေမွာင္မိုက္မွာငို - ကံတရားရဲ႕ အက်ိဳးေပးေၾကာင့္ လူဘံုကို ေရာက္တဲ့ အခ်ိန္မွာလဲ အေမွာင္နဲ႔တူတဲ့ အဝိဇၨာေတြၾကားထဲမွာ ဒုကၡသစၥာနဲ႔ ၾကံဳျပန္ေတာ့ ပူေဆြးရျပန္ပါတယ္..
ကိုလူပ်ိဳ ထရံေပါက္က ေျခေထာက္ကိုဆြဲ တြဲလြဲ - ကံေကာင္းစြာနဲ႔ပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ သာသနာနဲ႔ ၾကံဳႀကိဳက္လို႔ ဓမၼအလင္းေရာင္နဲ႔ ေတြ႕ၿပီး အေမွာင္ထဲက လြတ္မဲ့ လမ္းစ ျမင္လာရပါတယ္
မိုးေတာင္ကခ်ဳန္း မုန္႔လံုး - သာသနာေတာ္နဲ႔ ၾကံဳေပမယ့္ အဖ်က္အေမွာင့္ေတြေၾကာင့္ အားမထုတ္ႏိုင္ခဲ့ရင္ျဖင့္ မုန္႔လံုးဘဝသို႔ ျပန္လည္ ေရာက္ရွိသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္...
မုန္႔လံုးဘဝကို ေရာက္ရွိရင္ျဖင့္ မဆံုးႏိုင္တဲ့ သံသရာကို ဘယ္ႏွႀကိမ္မွန္း မသိဘဲ အထပ္ထပ္ ျပန္ေက်ာ့ေနရဦးမွာ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ကဗ်ာေလးက တိုေပမယ့္
မသိေတာ့ျပဳလုပ္ ျပဳလုပ္ေတာ့ရရွိ
ရရွိေတာ့ခံစား ခံစားေတာ့လိုခ်င္
လိုခ်င္ေတာ့စြဲလမ္း စြဲလမ္းေတာ့ျပဳလုပ္နဲ႔
ဘဝသံသရာ ဝဲဂယက္ထဲ
မဆံုးႏိုင္ေအာင္ အထပ္ထပ္ လည္ပတ္ေနရပံုကို
ေရးဖြဲ႕ထားတဲ့ သံေဝဂရစရာ
ကဗ်ာေလးတစ္ပုဒ္ ျဖစ္ပါတယ္..
ဆိုလိုရင္းကို နားလည္သလို အနီးစပ္ဆံုး ျပန္ထားတာမို႔
မူရင္း အဓိပၸါယ္နဲ႔ တိက်စြာ တူခ်င္မွ တူမွာမို႔
နာလည္သူမ်ားက ျပင္ဆင္ေပးၾကပါဦး...
ေက်းဇူးတင္ပါတယ္..
Crd Kyaw Zin Thant
__________________________
ဂ်ာေအး
__________________________
မုန္႔လံုး စကၠဴ ကပ္ပါလို႔
ၾကာကလပ္ႏွင့္ ဆြမ္းေတာ္တင္
ပလႅင္ေပၚက ေမ်ာက္ကေလး
ဆင္းတယ္လို႔ေျပး ဂ်ာေအး။
ဂ်ာေအးကို သူ႔အေမရိုက္လို႔
ေမွာင္မိုက္မွာငို
ကိုလူပ်ဴ ိ ထရံေပါက္က
ေျခေထာက္ကိုဆြဲ တြဲလဲ
တြဲလဲ ေနပါအံုး
မိုးေတာင္ကခ်ဴ န္း မုန္႔လံုး။     ။
က်ြန္ေတာ္တို႔ငယ္ငယ္တုန္းက
ဘာမွန္းမသိ ဆိုခဲ့တဲ့ ကဗ်ာေလး။
အခုေတာ့
ဆရာတစ္ေယာက္ရဲ႕အကူအညီနဲ႔
ဘာမွန္း မသိခဲ့တဲ့ ...
"ဂ်ာေအး"အေၾကာင္းသိခဲ႔ရပါၿပီ။
ဆရာပို႔ေပးထားတာေတြကို
မူရင္းအတိုင္း ျပန္မ်ွေဝပါရေစ။
ပထမတန္း၊ ျမန္မာစာတြင္
"ဂ် ာေအး"ဟူ၍ စာလံုးေပါင္းပါသည္။
ယခုေဖာ္ျပလိုက္ေသာ"ျဂာဧ"ကဗ်ာကို
၁၉၆၀ျပည့္ႏွစ္၊ ျမန္မာနိဳင္ငံ
သုေတသနအသင္းကထုတ္ေဝေသာ
Fiftieth Anniversary Publications
No. 2 စာေစာင္မွ J.A.Stewart ျပဳ စု
ေရးသားေသာ"Some Songs and a Riddle"
ေဆာင္းပါးမွ ယူပါသည္။ အဆံုးမရွိသျဖင့္
"Endless Song"ဟူ၍ အမည္ေပးထားသည္။
သုေတသီ အခ့်ဴ ိက ...
ပတ္လည္သီခ်င္းဟု ေခၚတြင္ေစပါသည္။
ကိုလူပ်ဴ ိ ႏွင့္
မဂ် ာေအးတို႔၏ ရယ္စရာ
အျဖစ္အပ်က္ကေလးပင္ ျဖစ္ပါသည္။
အဆံုးအစမရွိ၊
အေတာ္မသတ္ျဖစ္ေနလ်ွင္
"မုန္႔လံုးစကၠဴ ကပ္"ျဖစ္ေနၿပီဟု
ဆိုစမွတ္ရွိေလသည္။
"ဂ် ာေအး"ကဗ်ာေလးကို
ဆရာႀကီးJ.A.Stewart ဘာသာျပန္ဆိုပံုမွာ
နွစ္သက္အတုယူစရာ ေကာင္းလွပါသည္။
ျမန္မာကဗ်ာ၏ သေဘာကိုသိ၍
အဂၤလိပ္ဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုၾကေသာ
အေနာက္တိုင္းပညာရွင္မ်ားတြင္
ဆရာႀကီးJ.A.Stewartသည္
စံျပပုဂၢိဳလ္ႀကီး တစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။
ဆရာႀကီးဘာသာျပန္ကဗ်ာစာမူကို
ေလ့လာၾကည့္ၾကပါစို႔။
__________________________
ျဂာဧ (ဂ် ာဧ)
__________________________                 
ျဂာဧ သူ႔အေမရိုက္လို႔
ေမွာင္မိုက္မွာငို။
ကိုလူပ်ဴ ိ ထရံေပါက္က
ေျခေထာက္ကိုဆြဲ။
                   တြဲလဲြ။
တြဲလြဲ။ ေနပါဦး။
မိုဃ္းေတာင္ကျခဳန္း။
                    မုန္႔လံုး။
မုန္႔လံုးစကၠဴ.ကပ္လို႔
ၾကာကလပ္မွာ ဆြမ္းေတာ္တင္။
ပလႅင္ေပၚက ေမ်ာက္ကေလး
ဆင္းတယ္လို႔ေျပး။
                       ျဂာဧ။
__________________________            
Gya E
__________________________                  
Gya E, because her mother beat her,
Was crying in the darkness.
Mister Bachelor from a hole in the wall,
                 Pulled her leg ,
Hanging down.
Hanging down. Wait a bit.
It thundered in the south.
                 A bun
A bun with paper sticking to it
Was put on the lily salver as an offering,
From above the shrine the little monkey
Came running down,
                  Gya E.
J_A_Stewart
Ref ; ဆရာေမာင္သိန္းလြင္၏
         က်ြန္ေတာ္ႏွစ္သက္ေသာကဗ်ာမ်ား
crd : Aung_Thiha
copy : Win Min Tun's comment on Daw Sein Sein Htay's post

ျမန္​မာႏိုင္​ငံ၏ပထမဆံုးပုဂၢိဳလ္​မ်ား


ျမန္​မာႏိုင္​ငံ၏ပထမဆံုး​ေသာ ပုဂၢိဳလ္​မ်ား
----------------------------------------------------
ပထမဆံုး ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကားေစသူ အေနာ္ရထာမင္း
ပထမဆံုးမင္း    တေကာင္းအဘိရာဇာ
ၿမိဳ႕ေတာ္   ပုဂံ (ေအဒီ ၁၀၄၄)
ပထမဆံုး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္  ဦးႏု
ပထမဆံုး သမၼတ     စပ္ေရႊသိုက္
ပထမဆံုး အာဇာနည္ေန႔ အခမ္းအနားဦးေဆာင္က်င္းပသူ
ၿမိဳ႕မ ဦးသန္းႂကြယ္
ပထမဆံုး သိပၸံစာေပျပဳစုသူ  ေယာမင္းႀကီးဦးဘိုးလိွုင္
ပထမဆံုး အဂၤလိပ္​ ျမန္​မာ
အဘိဓာန္​ ​ေရးသားသူမ်ား    မကၡရာမင္​းသားႏွင္​့ မစၥတာလိန္​း
(​ေဒါက္​တာ ဆင္​မ်ဴရယ္​ ဂြၽန္​ဆင္​၏
အဂၤလိပ္​ အဘိဓာန္​ကို ျပန္​ဆို)
ပထမဆံုး အလကၤာေက်ာ္စြာဘြဲ႕ရ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိွုင္း
ပထမဆံုး အေနာက္တိုင္းေဆးဆရာ   ေဒါက္တာေရွာလူး
ပထမဆံုး အမ်ိဳးသား​ေကာလိပ္​မွ ဝိဇၨာဘြဲ႔ ရသူ ဆရာႀကီး  ဦးရာဇာတ္​
ပထမဆံုး အင္​ဂ်င္​နီယာ   ဖန္​ခ်က္​ဝန္​ ဦး​ေရႊအိုး
ပထမဆံုး ႏိုင္​ငံ​ေရးသမား အက်ဥ္​းက်ခံရသူ  ဆရာ​ေတာ္​ ဦးဥတၱမ
ပထမဆံုး လူမႈဝန္​ထမ္​း အမ်ိဳးသမီး      ​ေဒၚဦးဇြန္​း
ပထမဆံုး အမ်ိဳးသမီးသံအမတ္ ေဒၚခင္ၾကည္
ပထမဆံုး ဘဏ္လုပ္ငန္းတည္ေထာင္သူ ဦးရဲေက်ာ္သူ
ပထမဆံုး ပန္းကန္စက္ပိုင္ရွင္ ဦးေသာ္
ပထမဆံူးေက်ာက္စာဝန္ ေတာ္စိန္ခို
ပထမဆံုး ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး  ဆာဦးခင္
ပထမဆံုး ႐ုပ္​႐ွင္​သ႐ုပ္​​ေဆာင္​  ဦးညီပု
ပထမဆံုး ျမန္​မာ့႐ုပ္​႐ွင္​ ထူ​ေထာင္​သူႏွင္​့ ဒါ႐ိုတ္​တာ 
လန္​ဒန္​အတ္​ ဦးအုန္​း​ေမာင္​
ပထမဆံုး ျမန္​မာ့႐ုပ္​႐ွင္​ ထူခြၽန္​ဆုရ မင္​းသား ​ေက်ာ္​စိုး
ပထမဆံုး ႐ုပ္​႐ွင္​ထူခြၽန္​ဆုရမင္းသမီး ၾကည္ၾကည္ေဌး
ပထမဆံုး ႐ုပ္​႐ွင္​ထူးခြၽန္​ဆုရ
က​ေလးသ႐ုပ္​​ေဆာင္​   ​ေအာင္​ထြန္​း​ေလး
ပထမဆံုး ႐ုပ္​႐ွင္​ထူးခြၽန္​ဆုရ
ဇာတ္​ပို႔ ဆု အမ်ိဳးသား     ဦး​ေက်ာက္​လံုး
ပထမဆံုး ႐ုပ္​႐ွင္​ထူးခြၽန္​ဆုရ ဇာတ္ပို႔ဆု ေဒၚေမႏြဲ႕   ​
ပထမဆံုး ႐ုပ္​႐ွင္​ထူးခြၽန္​ဆု     ဦးသုခ
ပထမဆံုး ႏိုင္​ငံျခား​ေရာက္​ဆိုင္းဆရာ  စိန္ေဗဒါ
ပထမဆံုး  သတင္​းစာ ဆရာမ အင့္ဒီပင္ဒင့္ေဒၚစန္း
ပထမဆံုး ရန္​ကုန္​တကၠသိုလ္​
အဂၤလိပ္​စာကထိက    ​ေဒါက္​တာဘ​ေမာ္​
ပထမဆံုး အမ်ိဳးသမီးျမန္မာစာပါေမကၡ ဆရာမႀကီးေဒၚသန္းေဆြ
ပထမဆံုး ရန္​ကုန္​တကၠသိုလ္​ေက်ာင္​းအုပ္​ႀကီး
ပါ​ေမာကၡ ဦး​ေဖ​ေမာင္​တင္​
ပထမဆံုး ဥပေဒပါေမကၡ ဦးေဖေအာင္
ပထမဆံုးမဟာဝိဇၨာဘြဲ႕ Dr.  တီးသံျပာ
ပထမဆံုး အိႏၵိယ ပဋိညာဥ္ခံဝန္ထမ္း ( ICS) ရာထူးရသူဦးတင္ထြဋ္
ပထမဆံုး သမိုင္းေကာ္မရွင္ ပညာမင္းႀကီး စည္သူဦးေကာင္း
ပထမဦးဆံုး အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ ေဒၚေစာဆ
ပထမဆံုး ကာလေပၚဝတၳဳစာေရးဆရာ ဂ်ိမ္းစ္လွေက်ာ္
(ေမာင္ရင္ေမာင္ မမယ္မဝတၳဳ)
ပထမဆံုး ျမန္မာ့ကာတြန္းရွပ္ရွင္ဆရာ ဦးဘဂ်မ္း
ပထမဆံုး စတီရီယို အဆို​ေတာ္​ ထြန္​း​ေနာင္​
ပထမဆံုး ​ေလသူရဲ    မီးပံုးပ်ံ ဦးေက်ာ္ရင္
ပထမဆံုး စက္​႐ုပ္​တီထြင္​သူ    ဦးၾကည္​
ပထမဆံုး နယ္​လွည္​့ ဇာတ္​သဘင္​ ဦးဖိုးစိန္​
ပထမဆံုး ျမန္​မာလူမ်ိဳး ဟိုက္​ကုတ္​တရား ဝန္​ႀကီးခ်ဳပ္​ ​
     ေဒါက္တာ ဆာျမဘူး (၁၈၈၅ _ ၁၈၈၆)
ပထမဆံုး ျမန္​မာပါရဂူ     ​ေဒါက္​တာဘဟန္​ (၁၈၉၀_၁၉၆၉)
(ျပင္​သစ္​ႏွင္​့ဂ်ာမနီျပန္​)
ပထမဆံုး ၫႊန္​ၾကား​ေရးမွဴးခ်ဳပ္​ႏွင္​့ အဏုျမဴစြမ္​းအင္​ ဦးစီးဌာန တည္​​ေထာင္​သူ ​ေဒါက္​တာတင္​လိႈင္​
ပထမဆံုး ျမန္​မာကာတြန္​းဆရာ ဦးဘက​ေလး (ဦး​ေရႊက​ေလး)
ပထမဆံုး ျမန္​မာႏိုင္​ငံ သမိုင္​း​ေကာ္​မ႐ွင္​ ဥကၠ႒
ပညာမင္​းႀကီး စည္သူဦးေကာင္း
ပထမဆံုး ကြန္​ပ်ဴတာ တကၠသိုလ္​ ပါ​ေမာကၡခ်ဳပ္​
​ေဒါက္​တာ တင္​​ေမာင္​
ပထမဆံုး ဗမာႏိုင္​ငံလံုးဆိုင္​ရာ
​ေက်ာင္​းသားမ်ား သမဂၢ (ဗ က သ) ဥကၠ႒ ဦးးရာ႐ွစ္​
ပထမဆံုး က်ားကစားနည္​း စာအုပ္ေရးသားသူ
  စာ​ေရးဆရာ ခ်စ္​ဦးညိဳ (၁၉၂၄_၁၉၈၇)
ပထမဆံုး လူမႈထူးခြၽန္​ဆု ပထမဆင္​့ ရရိွသူ အမ်ိဳးသမီး 
ဟာဂ်ီမ   ပ်ဥ္​းမနား ​ေဒၚပု
ပထမဆံုး ဖ​ေလာရင္​့ ႏိုက္​တင္​​ေဂး ဆုရရိွသူ ​ေဒၚခင္​အုန္​းျမ(ခ)
စာ​ေရးဆရာမ ျမမာလာ
ပထမဆံုး ျမန္​မာ ကိုယ္​ခႏၶာအလွဴ႐ွင္​ ဦးဝင္​းျမင္​့(မႏၱ​ေလး)
ပထမဆံုး ျမန္​မာကုလသမဂၢအတြင္​း ​ေရးမႈး ဦးသန္​႔
ပထမဆံုး အဂၢမဟာသီရိသုဓမၼာသိဂီဘြဲ႕ရ  နဂါးေဒၚဦး
ႏိုင္ငံေရး ပုဒ္မျဖင့္ေထာင္အက်ခံခဲ့ရသည့္ အမ်ိဳးသမီးႀကီး
သခင္မႀကီးေဒၚသိန္းတင္

ျမန္​မာ မွတ္​စရာမ်ား

၄ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ပထမဆုံးေသာ ရာဇဝင္က်မ္း
ရွင္မဟာသီလဝံသ ၏ ရာဇဝင္ေက်ာ္က်မ္း


၉။ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း စတင္ခဲ့ေသာ ေရွးေခတ္ျမိဴ့ျပမ်ား
(က) တေကာင္း
(ခ) ဗီႆနိူး
(ဂ) ဟန္လင္း
(ဃ) သေရေခတၱရာ
(င) ေဝသာလီ
(စ) သုဝဏၰဘုမၼိ

၁၀။ ျမန္မာမင္းဆက္မ်ား ။
(1) ပထမ တစ္ေကာင္း              (၃၃) ဆက္
(2) ဒုတိယ တစ္ေကာင္း             (၁၇ ) ဆက္
(3) သေရေခတၱရာ မင္းဆက္       (၂၇) ဆက္
(4) ပုဂံ မင္းဆက္                    ( ၅၈) ဆက္
(5) ပင္းယ မင္းဆက္                 ( ၆ ) ဆက္
(6) စစ္ကိုင္းမင္းဆက္                (၇) ဆက္
(7) အင္းဝ မင္းဆက္                 ( ၁၇ )ဆက္
(8)ေတာင္ငူမင္းဆက္                 (၄) ဆက္
(9) ဟံသာဝတီ မင္းဆက္            (၁၁)ဆက္
(10) ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္            ( ၁၁) ဆက္
(11) ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္           ( ၁၁ ) ဆက္

၁၁။ျမန္မာနိုင္ငံ ပထဆုံး မင္း႕႕႕႕တေကာင္းအဘိရာဇာ
၁၂။ ရုပ္ပြားေတာ္အမ်ားဆုံးရွိေသာ ေစတီ႕႕
မိုးညွင္းသံမၼဳေဒၶ ( ၅၈၂၂၅၇ )
၁၃။ျမန္မာ ပထမ ဆုံးေသာ ျမိဳ့ေတာ္ ။
ပုဂံ (A.D.1044) တြင္ အေနာ္ရထာ တည္ေထာင္
၁၄။ ျမန္မာ့ ပထဦးဆုံးေဒါက္တာ
မြန္လူမ်ိဳး ေဒါက္တာ ေရွာလူး (1839-1929)
၁၅။ ျမန္မာ နန္းရင္းဝန္မ်ား ။
(က) ဂဠဳန္ဦးေစာ
(ခ) ဦးပု
(ဂ) ေဒါက္တာဘေမာ္
(ဃ) ဆာေဂ်ေအေမာင္ၾကီး

၁၆။ျမန္မာ နိုင္ငံ၏ အျမင့္ဆုံးေတာင္႕႕႕
ခါကာဘိုရာဇီေတာင္ ( ၁၉၂၉၆ ) ေပ
၁၇။စစ္ေတာင္းတူးေျမာင္း၏ အရွည္ ( ၃၈)မိုင္
၁၈။တြံေတးတူးေျမာင္း (၂၁) မိုင္

၁၉။ျမန္မာ့ ပထမဦးဆုံး ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမူး႕႕႕
ဦးသန့္ (1909- Jan-2) တြင္ေမြးဖြား
(1974-Nov-25) တြင္ ကြယ္လြန္

၂၀။ျမန္မာ့ ပထမဦးဆုံး ဘဏ္သူေ႒း
ရခိူင္လူမ်ိဳး ဦးရဲေက်ာ္သူ (1833-1910)

၂၁။ျမန္မာ့ ပထမဆုံးေသာ ခရစ္ယာန္ သာသနာျပဳ
ယုဒႆန္ (1788-Aug-9) U.S.A. နိူင္ငံ႕႕႕
မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္ ေမာ္ဒန္ ျမိဳတြင္ေမြးဖြား
(12-April-1850) အေမရိကန္ ကိုအျပန္ သေဘာၤေပၚတြင္ ကြယ္လြန္

၂၁။ျမန္မာ ပထမ ဦးဆုံးေသာ ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္
ဦးေနာ (1919-Jun-27)
.
၂၂။ျမန္မာျပည္၏ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားေသာ တင္ သုံးတင္
(က) နန္းေတာ္ရွင္ ဆရာတင္
(ခ) သဟာယ ဆရာတင္
(ဂ) ဝိုင္အမ္ဘီ ဆရာတင္
.
၂၃။ျမန္မာ ပထမဦးဆုံး ကာလေပၚဝတၱဳေရးသူ
ဂ်ိမ္းစ္လွေက်ာ္ (1866-Jun-21)မွ(Nov-17-1919)
ဝတၱဳအမည္ ။ ေမာင္ရင္ေမာင္ မမယ္မ
၂၄။ျမန္မာ ပထမဦးဆုံး အမ်ိဳးသမီး ပါဠိပါေမာကၡ
MA ေဒၚအုန္း
.
၂၅။ ျမန္မာ နိုင္ငံနဲ နယ္နိမိတ္ ထိစပ္ေနေသာ သမုဒၵရာ
အိႏၵိယ သမုဒၵရာ
၂၆။ ျမန္မာနိုင္ံအတြင္းေတာင္မွေျမာက္စီးဆင္းေသာျမစ္မ်ား
(က) ေသာင္းရင္းျမစ္
(ခ) ဂ်ိဳင္းျမစ္
(ဂ) အတၱရံျမစ္
(ဃ) ျမစ္သာျမစ္
(င) ေဇာ္ဂ်ီျမစ္
(စ) အတၱရံျမစ္
၂၇။ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အၾကီးဆုံးေရအိုင္႕႕
အင္းေတာ္ၾကီးအိုင္ (ကခ်င္ျပည္နယ္ )

၂၈။ ျမန္မာ့ ျမိဳ့ရြာ မ်ား၏ ေရွးေဟာင္းအမည္/ အေခၚ

ရတနာသိခၤ/ရတနာသိဃၤ ။ ေရႊဘုိ
ေဝဘာရာ ေဝပုလႅ       ။ ေက်ာက္ဆည္အေရွ႕႐ိုး
ေဝသာလီ                ။ ေျမာက္ဦးအနီး
ဝိမဏု                    ။ ဗိႆႏုိး၊ ေတာင္တြင္းႀကီးအေရွ႕
သလႅဝတီ                ။ ခ်င္းတြင္းျမစ္
သာေကတ              ။  ရန္ကုန္
သာဂရ                   ။ ဆြာအနီး
သာယာဝတီ              ။ သံုးဆယ္အနီး
သိရီေခတၱရာ             ။ ေမာ္ဇာ
သိရီပစၥရာ                ။ ပုဂံအနီး
သိဂၤုတၱရ                  ။ ေရႊတိဂံုကုန္းေတာ္
သုနာပရႏၱ                ။ ဧရာဝတီျမစ္ေျမာက္ဘက္
သုဓမၼဝတီ               ။ သထံု
သုဝဏၰဘူမိ             ။ တုိက္ကုလား၊ အရက္သမ၊ ဝင္က
သဃၤႆနာရ           ။  တေကာင္း
ဟရိပုၪၥ                  ။  မြန္ျပည္နယ္/ ထုိင္း
ဟံသာဝတီ              ။ ပဲခူး
အမရပူရ                ။ ေတာင္ၿမိဳ႕
အရိမဒၵနပူရ             ။ ပုဂံ
အသီတၪၥန              ။ ရန္ကုန္
အလႅကပၸ               ။  စစ္ကိုင္းအနီး
အာဠဝတီ               ။ ျမစ္ႀကီး
ၾသရႆိ               ။  ပဲခူး
ဥကၠလာပ             ။ ရန္ကုန္
ကႏၱာရ၀တီ            ။ ကယား
ကေမၻာဇ              ။  ရွမ္း
ကုသိနာဂရ          ။  ပုသိမ္
ေကတုမတီ           ။ေတာင္ငူ
ေကလာသေတာင္    ။ က်ိဳက္ထုိဘီးလင္းေတာင္ဘက္
ေကာသမၻီ             ။ ႀကိဳ႕ပင္၊ ေညာင္ေရႊေျမာက္ဘက္
ေခမရ႒               ။  က်ိဳင္းတံု
ေခါသႏၱီ                ။ ျမင္းေျမ၊ ေရႊဘုိအနီး
ခတၱိယ                ။ ဧရာဝတီျမစ္ဝကြၽန္းေပၚ
ဂႏၶာရ                 ။ စိန္႔၊ ကခ်င္ျပည္နယ္
ေစတုတၱရာ          ။  စလင္းအေနာက္ဘက္
စိနရ႒                 ။ ကခ်င္ျပည္နယ္
စႏၵပူရ                 ။ မဏိပူရဘက္နယ္စပ္
စမၸာနဂရ              ။  သပိတ္က်င္းေျမာက္ဘက္
ေဇယဝၯန            ။  ေတာင္ငူနယ္
ေဇယ်ပူရ              ။ စစ္ကိုင္း
ေဇာတိႏုဂရ          ။ က်ိဳင္း ဟံု ႀကီး စိ စြမ္ ပႏၷား လူ ၁၂ နယ္
တတၳေဒသ            ။ ခန္းေျခာက္ေျမ၊ ပုဂံနယ္
တမၸဒီပ                ။ ဧရာဝတီေျမာက္ပုိင္း
ဓညဝတီ                ။ေျမာက္ဦး
ဒုတၳ၀တီ/ဒု႒ဝတီ       ။ ျမစ္ငယ္
ဒြာရာဝတီ              ။သံတြဲ
နဂရာဇာ              ။  နဂရစ္
ပၪၥာလရာဇ္             ။တေကာင္း
ပဌမနဂရ              ။  မေကြးေတာင္ဘက္
ေပါကၠရ၀တီ             ။ ရန္ကုန္
မဟာနဂရ              ။  မြန္ငယ္
မစၦဂီရိ                   ။ ခ်င္းေတာင္တန္း
ေမဃဝတီ               ။ မာန္ေအာင္
မိတၳီလာ                ။  မိတၳီလာ
ယကၡပုရ                ။  သထံု
ေယာနက               ။  ေယာ
ရတနပုရ                ။ အင္းဝ
ရတနာပံု                ။  မႏၱေလး
ရာဇၿဂီဟ                ။  ကေလးအနီး
ရာမညေဒဝ.             ။ မြန္ျပည္နယ္
ရမၼာဝတီ                ။  ရမ္းၿဗဲ

၂၉။ ျမန္မာနိုင္ငံအရွည္ဆုံးျမစ္႕႕႕ ( ဧရာဝတီ )
၃၀။ ျမန္မာနိုင္ငံ အတိုဆုံးျမစ္… {စစ္ေတာင္း)
၃၁။ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ မက်ခဲ့ေသာျပည္နယ္ (ကယားျပည္နယ္ )
၃၂။ ျမန္မာနိုင္ငံ ၏ဒုတိယ အၾကီးဆုံးေရအိုင္
အင္းေလးအိုင္ (ရွမး္ျပည္ )
၃၃။ ျမန္မာနိုင္ငံ ၏အစြန္က်ဆုံးေသာ ျမစ္မ်ား
(က) အေရွဘက္ မဲေခါင္ျမစ္
(ခ) အေနာက္ဘက္ နတ္ျမစ္
(ဂ)ေတာင္ဘက္ ပါခ်န္ျမစ္
(ဃ)ေျမာက္ဘက္ ေမခမလိခ ျမစ္
၃၄။ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အျမင္ဆုံးေသာျမိဳ့ …[ခ်င္းျပည္နယ္ဖလမ္းျမိဳ့]
၃၅။ ျမန္မာနိုင္ငံ၏အႀကီးဆံုးဆည္ …[ သဖန္းဆိပ္ဆည္ ]
၃၆။ ျမန္မာ့နိူင္ငံ၏ ၂၀၁၄သန္းေခါင္စာရင္းအရ လက္ရွီလူဦးေရ အေရအတြက္ ……… [ ၅၁.၄၉ ] သန္း

၃၇။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရအထူထပ္ဆုံးေသာ တိုင္း
ရန္ကုန္တိုင္း (၁၂)သန္း
၃၈။ ျမန္မာနိုင္ငံ ၏ လူဦးေရ အနည္းဆုံးေသာ ျပည္နယ္
ကယားျပည္နယ္ ( ၄ )သိန္း
၃၉။ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အက်ယ္ဝန္းဆုံးျပည္နယ္… (ရွမ္းျပည္နယ္)
၄၀။ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အက်ဥ္းဆုံးျပည္နယ္… (ကယားျပည္နယ္)
၄၁။ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အက်ယ္ဝန္းဆုံးတိုင္း … ( စစ္ကိုင္းတိုင္း)
၄၂။ လူဦးေရအမ်ားဆုံးတိုင္းေဒသ ၾကီး  ……(ဧရာဝတီတိုင္း)
၄၃။ လူဦးေရ အမ်ားဆုံးျပည္နယ္          …(ရွမ္းျပည္နယ္)
၄၄။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္းပညာေရးေကာလိပ္ အေရအတြက္
( 20)

၄၅။ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အက်ယ္အဝန္းသည္…( ၂၆၁၂၂၈ )မိုင္
၄၆။ ျမိဳေတာ္မွာ … ယခင္ ရန္ကုန္ ယခု ေနျပည္ေတာ္
၄၇။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္းအျမင့္ဆုံးေတာင္…
ခါကာဘိုရာဇီ ( 19296) ေပ ရွိကာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ေနာင္မြန္းတြင္တည္ရွိသည္။
၄၈။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္း ရိုးမမ်ား
(က) ပဲခူးရိုးမ
(ခ) ရခိုင္ရိုးမ
(ဂ) ရွမ္းရိုးမ
(ဃ) တနလၤာရီ ရိုးမ
၄၉။ ျမန္မာနိုင္ငံ ကမ္းရိုးတန္းမိုင္ …[ 1385 ]
၅၀။ ျမန္မာနိုင္ငံ အစြန္ဆုံးျမိဳ့မ်ား
(က)ေျမာက္ဘက္      … ပန္းနန္းဒင္ ျမိဳ့
(ခ)ေတာင္ဘက္       … ေကာ့ေသာင္း
(ဂ)အေရွ့ဘက္         … မိုင္းေယာင္း
(ဃ) အေနာက္ဘက္  … ေမာင္းေတာ

၅၁။ ျမန္မာပထမ ဦးဆုံးဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ … (  ဦးႏု )
၅၂။ ျမန္မာ ပထမဦးဆုံး အမ်ိဳးသမီးေလယဥ္ပိုင္းေလာ့
ႏွင္းဦးေဝ

၅၃။ ျမန္မာ နိုင္ငံ ဘာသာေပါင္းစုံ ဦးေရ
[က ] ေထရဝါဒ        ။ ၅၃၄၂၅၈၀၃
[ ခ ] ခရစ္ယာန္       ။ ၂၉၈၁၂၉၁
[ ဂ ] အစၶလာမ္       ။ ၂၂၇၆၈၈၀
[ဃ ] ဟိႏၶဴ              ။  ၃၀၅၇၆၅
[ င ] နတ္ နဲ ဘာသာမဲ့    ။ ၇၉၀၅၈၀

၅၄ ။ျမန္မာႏိုူင္ငံ၏ အလယ္ဗဟို ။
ေက်ာက္ဆည္ခရိုင္ ျမစ္သားျမိဳနယ္
ျမသုခ ေက်းရြာ ျပကၡေရႊေတာင္ေပၚ
တိုင္းတာသုူ ။ ဘိုးေတာ္ ဦးဝိုင္း

၅၅။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရမိုင္ 1247.77 က်ြန္စုေပါင္း 1212
၅၆။  ျမန္မာတိုင္ငံတြင္း တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေပါင္း ၁၃၅ မ်ိဳး
ရခိုင္ ၇ မ်ိဳ ဳး
ရွမ္း   ၃၃ မ်ိဳ ဳး
ကခ်င္ ၁၂ မ်ိဳ ဳး
ကယား ၉ မ်ိဳ ဳး
ကရင္ ၁၁ မ်ိဳ ဳး
ခ်င္း  ၅၃ မ်ိဳ ဳး
ဗမာ  ၉ မ်ိဳ ဳး
မြန္  ၁ မ်ိ ဳး
.
၅၇။ျမန္မာ ႏိူင္ငံတစ္ဝန္းေက်း ရြာေပါင္း … ( ၆၄၉၁၇ )
၅၈။ျမန္မာနိုင္ငံတစ္ဝန္း ျမိဳ့ ေပါင္း          … ( ၃၆၆ )
၅၉။ျမန္မာနိုင္ငံတစ္ဝန္းဘုန္ၾကီးေက်ာင္းေပါင္း… ( ၆၁၃၀၂ )
၆၀။ ျမန္မာနိုင္ငံတစ္ဝန္းသီလရွင္ေက်ာင္းေပါင္း…[ ၃၈၈၁ ]
၆၁။ ျမန္မာနိုင္ငံတစ္ဝန္း ရဟန္းေပါင္း         … [  ၂၇၂၉၂၇ ]
၆၂။ ျမန္မာနိုင္ငံတစ္ဝန္းရွင္သာမေဏ ေပါင္း …[ ၂၈၇၈၁၈ ]
၆၃။ ျမန္မာနိုင္ငံတစ္ဝန္းသီလရွင္ ေပါင္း      …[ ၅၀၅၅၃ ]

၆၄။ ျမန္မာထီ႕႕႕(1938) ခုႏွစ္တြင္ အိႏၵိယရူးပီးျဖင့္စတင္
၆၅။ ျမန္မာပထမဆုံးေလေၾကာင္းတိုက္ပြဲ႕႕႕
( 1961-Feb-13) ေရႊၾတိဂံ နယ္ေျမမွာျဖစ္
၆၆။ ရန္ကုန္ျမိဳလယ္ေကာင္ ဆူးေလေစတီကို ျဖိဳဖ်က္ရန္စီစဥ္ေသာအခါ ကာကြယ္သူ ( ဦးခ်န္ထြန္း )
၆၇။ ျပည္လမ္း၏ အဆုံးသတ္ေနရာ ( ဗဟိုစာတိုက္ၾကီး)
၆၈။ ျမန္မာ့ဆိုက္ကားကို စြန့္ဦးတီထြင္သူ …
မႏၲေလးျမိဳ့မွ ကားေဘာ္ဒီဆရာ
ဆရာညိဳ (1938) တြင္စတင္တီထြင္
၆၉။ျမန္မာပထမဦးဆုံး ရုပ္ျမင္သံၾကားထုတ္လႊင့္ရက္စြဲ
(1980-June -3)
၇၀။ျမန္မာ့ ပထမဆုံး Robbot တီထြင္သူ ( ဦးၾကည္ )

၇၁။ျမန္မာနိုင္ငံတြင္း ပထမဦးဆုံး ဗုဒၶသာသနာကိုထြန္းကားေစသူ  …(အေနာ္ရထာ )
၇၂။ ကိုလိုနီခတ္ ေစတီေက်ာင္းကန္ သာသနာနယ္ေျမအတြင္း
မ်က္ႏွာျဖဴအပါအဝငိ မည္သူမ်ွ ဖိနပ္မစီးရ ဆိုင္းဘုတ္ေထာင္ခဲ့သူ  … ဦးသိမ္းေမာင္ (1890-1975)
၇၃။ျမန္မာပထမ ဦးဆုံး အမ်ိဳးသမီးသတင္းစာ ဆရာမ …
အင္ဒီပင့္ဒန့္ ေဒၚစန္း [ 1886-1950)
၇၄။ကိုလိုနီေခတ္ တကၠသိုလ္မွာ ျမန္မာစာ ျပ႒ာန္းခြင့္
သင္ၾကားခြင့္ရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ
ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းအုပ္
ဦးေဖေမာင္တင္ [1888  မွ 1973 ]
၇၅။ျမန္မာ့ပထမဆုံး ဥပေဒပညာ ရွင္ အမ်ိဳးသမီး
မဖြားအုန္း (1927)
၇၆။ျမန္မာပထမဆုံးေလတပ္ဦးစီးခ်ဳပ္…ေစာဆင္ျမဴရယ္ရီရွီး
၇၇။ျမန္မာပထမဆုံး သတင္းေထာက္ဟူေသာ ေဝါဟာရအား
စတင္တီထြင္အသုံးျပဳခဲ့ေသာသူ…
သတင္းစာဆရာ လြယ္အိတ္ၾကီး ဦးဘလွိူင္ [1930) ဝန္းက်င္
၇၈။ျမန္မာပထမဦးဆုံး ႏိူင္ငံေရးအစ…YMBA [1906]
၇၉။ျမန္မာႏိူင္ငံေတာ္ သီခ်င္းကိုေရးစပ္သူ …
ဝိုင္အမ္ဘီ ဆရာတင္ (1930-July-20]
ေရႊတိဂုံဘုရားရာဟုေထာင့္တြင္ ပထမဆုံးသီဆို
၈၀။ျမိဳ့ေတာ္ခန္းမ၏ ဗီသုကာပညာရွင္ … စည္သူဦးတင္
၈၁။ဝဏၰေက်ာ္ထင္ဘြဲရ သရုပ္ေဆာင္… ဖိုးပါၾကီး
၈၂။ျမန္မာပထမဦးဆုံး အဂၤလန္သိုသြားေရာက္ခဲ့သည္ သံအဖြဲ့
(က) ဦးဘေဖ
(ခ)ဦးပု
(ဂ)ဦးထြန္းရွိန္
၈၃။ျမန္မာ့ ဗုဒၶဝင္ အ႒ာကထါ ကို ျမန္မာလို ပထမဦးဆုံး
ဘာသာျပန္ေရးသားေသာ ပုဂၢိဳလ္ ……
အရွင္ဗုဒၶဒၵတၱ သီဟိုဠ္ ရဟန္းေတာ္႕႕႕႕
၈၄။အ႒ကထါ အား ပထမဆုံး က်မ္းအျဖစ္ျပဳစုခဲ့သူ႕႕
က်ီးသဲေလးထပ္ဆရား (ဇိနတၱပကာသနီက်မ္း)

၈၅။ပုဂံ ျပည္၏ ေနာက္ဆုံးေသာမင္း႕႕႕႕႕(ေစာမြန္နစ္)
၈၆။ေတာင္ငူေနာက္ဆုံးမင္းဆက္…… [ နတ္သ်ွင္ေနာင္ ]
၈၇။ကုန္းေဘာင္ေနာက္ဆုံးမင္းဆက္… [သီေပါမင္း ]
၈၈။ ပုဂံပထမဆုံးမင္း …                … [ သမုဒရာဇ္ ]
၈၉။ ေတာင္ငူပထမဆုံးမင္း             …[ မင္းၾကီးညိဳ ]
၉၀။ကုန္းေဘာင္ပထမဆုံးမင္း…     … [အေလာင္းဘုရား]

၉၁။ ျမန္မာ့ပထမဆုံး သတင္းစာ…[ ျမန္မာအေဆြ ]
၉၂။ျမန္မာပထမဆုံးေသာ အဂ္လိပ္ဘုရင္ခံ…[ေလာ့ဒပ္ဖရင္]
၉၂။ ဒုတိယဘုရင္ခံ           … [ ဂရက္ေဒါက္ ]
၉၃။ ေနာက္ဆုံးဘုရင္ခံ          …[ ဆာဟူးဘတ္ရင့္စ္]

၉၄။ ပထမ အဂၤလိပ္ျမန္မာစစ္ပြဲ အစ…
စစ္ကိုင္းမင္းလက္ထက္ (1824) ကုန္းေဘာင္ေခတ္
၉၅။ဒုတိယ အဂၤလိပ္ျမန္မာစစ္ပြဲ အစ…
ပုဂံမင္းလက္ထက္ [ 1852 ]
၉၆။ တတိယ အဂၤလိပ္ျမန္မာစစ္ပြဲအစ႕႕႕႕
[၁၈၈၅] နိုဝင္ဘာ 14 သီေပါဘုရင္လက္ထက္႕႕႕
သူက်ြန္လုံးလုံးျဖစ္…

၉၇။ ျမန္မာ့ အၾကီးဆုံး က်ြန္း… [ ရမ္းျဗဲက်ြန္း ]
၉၈။ျမန္မာ့ ပထမဆုံး ကမ႓ာအသိအမွတ္ျပဳ သိပၸံပညာရွင္…
[ ဘိုးေတာ္ဘုရားသားေတာ္ မကၡရာမင္းသား]
၉၉။ျမန္မာ့ပထမဦးဆုံး ထိုးကြင္းမွင္ေၾကာင္ကိုစတင္သူ
ဘိုးေတာ္ဘုရား(ဗဒုံမင္း)လက္ထက္
[ေထာင္မင္းၾကီးသား ေမာင္ကံ ]
၁၀၀။Burma ဟူေသာ English အမည္မွ
Myanmar ဟူေသာ English အမည္ကို
[1998-June -18] မွာစတင္ေျပာင္းလဲေခၚဆို
၁၀၁။ ပုဂံေခတ္ တရုတ္ျပည္ကိုဦးေဆာင္သြားခဲ့တဲ့
သံအဖြဲ့ေခါင္းေဆာင္ … [ ရွင္ဒိသာပါေမာက္ ]
ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းအုပ္ၾကီး ဦးေဖေမာင္တင္
၁၀၂။ျမန္မာ့ ပထမဆုံး စတန့္မင္းသား
စာေရးဆရာ ပန္းခ်ီငို [1923-May] လ မွာ
နဖူးစာရြာလည္ အမည္ရွိတဲ့ ဇတ္ကားနဲ
ယခုစေကာ့ေစ်း(ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေစ်း) ေနရာတြင္ရွိေသာ
စီနီမာဒီပဲရစ္ ရုံတြင္ ျပသခဲ့ ……
၁၀၃။ [27-1-1947] မွာခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့
ေအာင္ဆန္းအက္တလီ စာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ထိုးဖို
ျငင္းဆိုခဲ့သူ ႏွစ္ဦး    …  …(ဂဠဳန္ဦးေစာ နဲ သခင္ဗစိန္ )
၁၀၃။ကမၻာေက်ာ္ႏိုဗယ္ဆုရွင္ ကဗ်ာဆရာ ေရာ္ဘင္ျဒာနတ္တဂိုး ျမန္မာနိုင္ငံကို လာေရာက္ခဲ့တဲ့
ခုႏွစ္ေတြကေတာ့႕႕႕[ 1916-May-7မွ9] ထိတစ္ၾကိမ္
[1923-March-23မွ27] ထိတစ္ၾကိမ္
၁၀၄။ျမန္မာ့ပထမဆုံး အဂလိပ္ျမန္မာ အဘိဓါန္ျပဳစုသူ
[ မကၡရာမင္းသား ]
၁၀၅။ျမန္မာ ပထမဆုံး အဂၤလိပ္ Dictionary ကို
1755 မွာ စေရးခဲ့
၁၀၆။ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ပထမဦးဆုံးေသာ ကိုလိုနီေခတ္ ျမန္မာနိုင္ငံသား ဘုရင္ခံ႕႕႕႕႕[ဆာေဂ်ေအေမာင္ၾကီး]
၁၀၇။ျမန္မာ ပထမဦးဆုံး ေရနက္ဆိပ္ကမ္းရုံးစိုက္ရာျမိဳ့…
[ထားဝယ္ ျမိဳ့ ]
၁၀၈။ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အထင္ရွားဆုံးဘုရင္မ…(ရွင္ေစာပု)
၁၀၉။ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ရွင္ဘုရင္လက္ထက္ မင္းဆက္သုံးဆက္တိုင္ေအာင္ မိဖုရားေျမာက္ခံရသူ႕႕
[ မိဖုရား ဖြာေစာ ]
၁၁၀။ မင္းငါးဆက္ မိဖုရားေျမာက္ခံရသူ…{ရွင္ဘို့မယ္ )

၁၁၁။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္းရွိ ျမိဳ့အေရအတြက္ ……
2010ျပည့္ႏွစ္စစ္တမ္းအရ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းတြင္႕႕
ျမိဳ့ေပါင္း [ 366 ] ရွိျပီးေတာ့႕႕႕
Capital (ျမိဳ့ေတာ္အဆင့္ ) က သုံးျမိဳ့သာရွိျပီး
ရုံးစိုက္ရာ [ 282] ျမိဳ့ နဲ အေထြေထြ
ရုံးစိုက္ရာ [ 81] တိုျဖစ္တယ္

၁၁၂။ ကမ႓ာက သတ္မွတ္ထားတဲ့ အေတာ္ဆုံးသိပၸံပညာရွင္
အေယာက္ (100) စာရင္းမွာ  ျမန္မာနိုင္ငံသား နာနိုပညာရွင္
ေဒါက္တာေစာလွေဝလည္း ပါဝင္…

၁၁၃။ ဟစ္တလာ လာ ၾကည့္ခဲ့တဲ့ ပြဲမွာ
ယွဥ္ျပိဳင္ခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံသား …
ကိုလိုနီေခတ္ အိႏၵိယ နိုင္ငံ ကိုယ္စားျပဳ အေနနဲ
ဂ်ာမနီ နိုင္ငံမွာက်င္းပတဲ့ အိုလံပစ္ျပိဳင္ပြဲမွာ
ပါဝင္ယွဥ္ျပိဳင္ခဲ့ရတဲ့ လူသန္ၾကီးဦးေဇာ္ဝိတ္ပဲျဖစ္ပါတယ္

၁၁၄။ကိုလိုနီေခတ္ အဂၤလိပ္လက္ေဝွ့သမားကို အဂၤလန္မွာ
အေသထိုျပီး အနိူင္ယူခဲ့သည့္ ျမန္မာနိုင္ငံသား႕႕႕
ေမာင္ေသာင္း [1917-Dec-16]
၁၁၅။၁၃၀၀ ျပည့္ ေရနံေျမသပိတ္ကို ဦးေဆာင္ခဲသူ
[ အာဠာဝက သခင္ဖိုးလွၾကီး ]

၁၁၆။ တကၠသိုလ္ ဟူေသာ စကားလုံးအျပင္ ေက်ာင္းေတာ္ ။
သိပၸံ ။ ဓါတု ။ ဇီဝ ။ ရူပ ။ ဝီဇၥာ ဆိုတဲ့ စကားလုံးမ်ားနဲ
တိရိစာၧန္ အမည္အေတာ္မ်ားမ်ားကိုပင္ ျမန္မာ စကားအျဖစ္ တီထြင္ဖန္တီးေပးသြားခဲ့သူ ကေတာ့႕႕႕႕
ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ရဲ့ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးျဖစ္တဲ့အျပင္
ပထမဆုံးေသာ ျမန္မာပါေမာကၡ ျဖစ္တဲ့
[ ဆရာၾကီး ဦးေဖေမာင္ပဲျဖစ္ပါတယ္႕႕႕႕]

၁၁၇။ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ပထမဆုံးေသာ ျပည္ပတြင္
သြားေရာက္ေဖ်ာ္ေျဖခဲ့ရသည့္ ဆိုင္းပညာရွင္
[ ေနမ်ိဳးဗလေက်ာ္သူဘြဲရ စိန္ေဗဒါ ]

၁၁၈။ ျမန္မာ ပထမ ဦးဆုံးေသာ သက္ၾကီးရြယ္အို လူအိုရုံမ်ားကို စတင္ဖြင့္လွစ္ကာ ဘိုးဘြားရိပ္သာ မ်ိဳးေစ့ကို
စတင္စိုက္ပ်ိဳးခဲ့သူ႕႕႕႕႕႕[ ေဒၚဦးဇြန္ ]

၁၁၉။ ၁၃၀၀ ျပည့္အေရးေတာ္ပုံတြင္က်ဆုံးခဲ့သည္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ………[ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ ]

၁၂၀။ ေရႊတိဂုံဘုရားရွိ သိဂုၤတၱရ ပန္းျခံေနရာအား လွဴဒါနိးခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသမီး …
စမ္းေခ်ာင္းျမိဳနယ္ ယခု မၾကီးၾကီးလမ္း
အမည္ပိုင္ရွင္ ေဒၚၾကီးၾကီး ျဖစ္တယ္

၁၂၁။ဂ်ဴဗလီေဟာ ဘယ္မွာ …………¿
အာဇာနည္ ကိုးဦးရဲ့ စ်ာပနကိုက်င္းပခဲ့တဲ့ ဂ်ဴဗလီေဟာ ဆိုတာ
ဝိတိုရိယ ဘုရင္မ ၾကီးနန္းသက္ (60) ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္နဲ
မဟာဝန္ရွင္ေတာ္မင္းၾကီးမက္ကင္ဇီက အုတ္ျမစ္ခ်ကာ
1895 မွာ တည္ေဆာက္ကာ 1897 မွာျပီးစီးခဲ့တဲ့
အေဆာက္အဦးပဲျဖစ္ပါတယ္႕႕႕
ဂ်ဴဗလီေဟာ ဟာ အလံျပဘုရားလမ္းနဲ
ဦးဝိစာရ လမ္းၾကား စိန္ေရာင္ျခည္ ဘုရားနဲ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္
ယခု စစ္သမိုင္းျပတိုက္ တည္ေဆာက္ထားတဲ့
ေနရာမွာ ရွိခဲ့တာပါ…

ျမန္မာနိုင္ငံ
အ႐ွည္ဆံုးထင္ရွားေသာ ျမစ္မ်ား
(က) ဧရာ၀တီျမစ္ ( ၁၂၃၈ မိုင္ )
( ခ ) သံလြင္ ( ၇၉၆ မိုင္ )
( ဂ ) ခ်င္းတြင္း ( ၆၉၁ )
(ဃ) စစ္ေတာင္း ( ၁၈၆ )

ဧရာဝတီျမစ္ ၏
ျမစ္လက္တက္ခြဲမ်ား
(က) ပုသိမ္ျမစ္
(ခ) ေရြးျမစ္
(ဂ) ဖ်ာပုံျမစ္
(ဃ)သက္ကယ္ေသာင္ျမစ္
(င) ျပန္မေလာ့ျမစ္
(စ) ဘိုကေလးျမစ္
(ဆ)တိုးျမစ္
(ဇ) သံဒိျမစ္
(စ်) ျပင္စလူျမစ္

ခ်င္းတြင္းျမစ္၏ ျမစ္လက္တက္ခြဲမ်ား
(က)ျမစ္သာျမစ္
(ခ) ယူးျမစ္
(ဂ) ဥရုျမစ္

စစ္ေတာင္းျမစ္အတြင္းစီးဝင္ေသာ ေခ်ာင္းမ်ား
(က)ခေပါင္းေခ်ာင္းျမစ္
(ခ)ေရႊက်င္ျမစ္
(ဂ) ရဲႏြယ္ေခ်ာင္း
(ဃ) ငလိုက္ေခ်ာင္း
(င) ဆင္ေသေခ်ာင္း
(စ)ေရဆင္းေခ်ာင္း

ရုပ္ပြားေတာ္အမ်ားဆုံးရွိေသာ ေစတီ
မိုးညွင္းသံမၼဳေဒၶ ( ၅၈၂၂၅၇ )

ျမန္မာ နိုင္ငံ၏ အျမင့္ဆုံးေတာင္
ခါကာဘိုရာဇီေတာင္ ( ၁၉၂၉၆ ) ေပ

စစ္ေတာင္းတူးေျမာင္း၏
အရွည္ ( ၃၈)မိုင္
တြံေတးတူးေျမာင္း အ႐ွည္ (၂၁) မိုင္

ျမန္မာနိုင္ငံႏွင့္ နယ္နိမိတ္
ထိစပ္ေနေသာ သမုဒၵရာ
အိႏၵိယ သမုဒၵရာ

ျမန္မာနိုင္အတြင္းေတာင္မွေျမာက္စီးဆင္းေသာျမစ္မ်ား
(က) ေသာင္းရင္းျမစ္
(ခ) ဂ်ိဳင္းျမစ္
(ဂ) အတၱရံျမစ္
(ဃ) ျမစ္သာျမစ္
(င) ေဇာ္ဂ်ီျမစ္
(စ) အတၱရံျမစ္

ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အက်ယ္အဝန္း
( ၂၆၁၂၂၈ )စတုရရန္းမိုင္

ျမန္မာနိုင္ငံတြင္းအျမင့္ဆုံးေတာင္…
ခါကာဘိုရာဇီ (၁၉၂၉၆) ေပ ရွိကာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ေနာင္မြန္းတြင္တည္ရွိသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံတြင္း ရိုးမမ်ား
(က) ပဲခူးရိုးမ
(ခ) ရခိုင္ရိုးမ
(ဂ) ရွမ္းရိုးမ
(ဃ) တနလၤာရီ ရိုးမ

ျမန္မာနိုင္ငံ ကမ္းရိုးတန္းမိုင္ …[ ၁၃၈၅ ] မိုင္

ျမန္မာနိုင္ငံ အစြန္ဆုံးၿမိဳ႕မ်ား
(က)ေျမာက္ဘက္ … ေနာင္မြန္း
(ခ)ေတာင္ဘက္ … ေကာ့ေသာင္း
(ဂ)အေရွ႕ဘက္ … မိုင္းေယာင္း
(ဃ) အေနာက္ဘက္ … ေမာင္းေတာ…

သင့္အတြက္ ဗဟုသု
=================

၁။  ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပထမဆံုးေဒါက္တာဘြဲ႔ဆက္ကပ္ျခင္းခံရေသာ ဆ႐ာေတာ္ၾကီးမွာ ေက်းဇူးေတာ္႐ွင္ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားျဖစ္ပါတယ္ ။

၂။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္အား ၁၉၂၀ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔မွာ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ပါတယ္ ။

၃။ သၾကၤန္အခါတြင္ မ႑ပ္မ်ားေဆာက္၍ ေရကစားျခင္းသည္ ပုဂံေခတ္ နရသီဟကေတ့မင္း လက္ထက္ကစတင္ခဲ့တာပါ ။

၄။ရန္ကုန္ေကာလိပ္မွ ပထမဆံုး သိပၸံဘြဲ႔ရရိွခဲ့သူမွာ ဒဗလ်ဴမာတင္ျဖစ္ပါတယ္ ။

၅။ ေၾကးမံုသတင္းစာကို ၁၉၅၇ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေနမွာ စတင္ထုတ္ေဝခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္ ။

၆။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အား အေလာင္းမင္းတရားႀကီးက ၁၇၅၅ ခုႏွစ္ ေမလ ၂ ရက္ေန႔မွာ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္ ။

၇။ ျမန္မာအကၡရာႏွင့္ ေၾကးနန္း႐ိုက္နည္းကို ေယာမင္းႀကီးဦးဘိုးလိွဳင္က စတင္တီထြင္ခဲ့ပါတယ္ ။

၈။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆည္ေရေသာက္စပါးကို အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္က ေက်က္ဆည္ခ႐ိုင္ တြင္ စတင္စိုက္ပ်ိဳးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္ ။

၉။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ဝင္ေရာက္ခဲ့ေသာ အေနာက္ႏိုင္းငံမွ နယ္ခ်ဲ့မ်ားကို ပထမဆံုးေခ်မူန္းခဲ့သူမွာ အေနာက္ဘက္လြန္မင္း
ျဖစ္ပါတယ္ ။

၁၀။ ဒဂံုတကၠသိုလ္ကို ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၅ရက္ေန႔မွ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့တာပါ။

၁၁။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ ပထမဆံုးေရာက္ရိွလာခဲ့ေသာ ဥေရာပတိုက္သားမွာ
အီတလီလူမ်ိဳး ဗင္းနစ္ၿမိဳ႕သား နီကိုဒီကြန္တီ ျဖစ္ပါတယ္ ။

၁၂။ ျမန္မာ့ပထမဆံုးလႊတ္ေတာ္သည္
သကၠရဇ္ ၅၇၃ ခုႏွစ္ ေဇယ်ာသခၤမင္းလက္ထက္တြင္ေပၚေပါက္ခဲ့တာပါ ။

၁၃။ ဆူးေလေစတီကို သာသနာေတာ္ႏွစ္
၂၃၅ ခုႏွစ္က တည္ခဲ့တာပါ ။

၁၄။ ျမန္မာႏိုု္င္ငံမွာ ပါဠိပထမျပန္စာေမးပြဲကို ၁၈၇၅ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ စတင္က်င္းပခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္ ။

၁၅။ ျမန္မာ့ပထမဆံုးသူနာျပဳသင္တန္းေက်ာင္းကို ရန္ကုန္ေဆးရံုႀကီးတြင္ ၁၈၇၇ ခုႏွစ္မွာ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့တာပါ ။

၁၆။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႐ုပ္႐ွင္အကယ္ဒမီ
ေရႊစင္ဆုကို ၁၉၅၂ ခုႏွစ္မွာ စတင္ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

၁၇။ ေလယာဥ္ျပန္စီးၿပီး႐ိုက္ကူးသည့္
ျမန္မာ့ပထမဆံုး႐ုပ္႐ွင္မွာ" လူစြမ္းေကာင္း"ျဖစ္ပါတယ္။

၁၈။ ျမန္မာ့ပထမဆံုးကသံလႊင့္ဇတ္(Radio Player )မွာ ဆရာေဇာ္ဂ်ီ၏
" စိန္တစ္လံုး ဇတ္လမ္းျဖစ္ပါတယ္ ။

၁၉။ ျမန္မာ့ပထမဆံုး မီးျခစ္စက္ရံုကို
ဒုတိယကမၻာစစ္မျဖစ္မီက တြံေတးၿမိဳ႕နယ္ ခေနာင္တိုေက်းရြာမွာ တည္ေထာင္ခဲ့တာပါ ။

၂၀။ ျမန္မာ့ပထမဆံုးၿမိဳ႕ေတာ္မွာ အေနာ္ရထာမင္း ( ၁၀၄၄ ေအဒီ) က တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ပုဂံၿမိဳ႕ျဖစ္ပါတယ္ ။

၂၁။ ျမန္မာ့ပထမဆံုးယက္ကန္းေက်ာင္းမွာ အမရပူရမွ " ေဆာင္းဒါးစ္ " ယက္ကန္းေက်ာင္းျဖစ္ပါတယ္ ။

၂၂။ Mary Chapman နားမၾကားခေလးမ်ားေက်ာင္း၏ ပထမဆံုး ေက်ာင္းသားမွာ ဟသၤာတၿမိဳ႕မွ ၇ ႏွစ္သားေလး "ေမာင္ဘိုဘို " ျဖစ္ပါတယ္ ။

၂၃ ။ စႏၵယားကို ျမန္မာသံစဥ္ျဖင့္ ပထမဆံုးတီခတ္သူမွာ ဆရာၫႊန္႔ ျဖစ္ၿပီး
၁၉၁၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ စတင္တီးခတ္ခဲ့သည္ ။

၂၄။ ဆရာႀကီးပီမိုးနင္း၏ ပထမဆံုး ဝတၳဳမွာ ဘီေအေမာင္ေမာင္တင့္ ႏွင့္ ကေခ်သည္မယ္ျမင့္ျဖစ္ၿပီး ၁၉၁၅ ခုႏွစ္ ဧၿပီလကထုတ္ေဝခဲ့တာပါ ။

၂၅။ အမည္တစ္လံုးတည္းပါဝင္ေသာ ပထမဆံုးျမန္မာ့႐ုပ္႐ွင္မွာ  ၁၉၄၇ ခုႏွစ္က ေဆြဗမာဖလင္မွ ႐ိုက္ကူးသည္း " အား " ျဖစ္ပါတယ္။

၂၆။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လက္ေဗြပံုစံယူျခင္းစနစ္ကို ၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္မွ စတင္အသံုးျပဳခဲ့သည္ ။

၂၇။ ပထမဆံုးျမန္မာ့ ႐ုပ္႐ွင္မင္းသားမွာ ဦးညီပုျဖစ္ၿပီး ပထမဆံုး႐ုပ္႐ွင္ မင္းသမီးမွာ မေအးၾကည္ပါတဲ့။

၂၈။ ပထမဆံုးျမန္မာဇတ္ၫႊန္းမွာ philip မိုးနင္း ( ပီမိုးနင္း ) ျဖစ္ၿပီး ပထမဆံုးျမန္မာဒါ႐ိုက္တာမွာ ဦးတုတ္ႀကီး ျဖစ္ပါတယ္ ။

၂၉။ မဂၤလာဒံုအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေလဆိပ္ကို ၁၉၅၇ ဇန္နဝါရီ ၈ ရက္ေန႔က သမၼတ ေဒါက္တာဘဦးက ဖြင့္လွစ္ခဲ့တာပါ ။

၃၀။ ပထမဆံုး ကာတြန္း႐ုပ္႐ွင္မွာ " ၾကက္ေတာင္ကြ " 1934 ျဖစ္တယ္တဲ့။

၃၁။ပထမဆံုးႏိုင္ငံျခားတြင္႐ိုက္ကူးေသာ ျမန္မာ့႐ုပ္႐ွင္မွာ " ဂ်ပန္ရင္ေသြး "
1936 ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာ ႐ိုက္ကူးတာပါ

၃၂။ ပထမဆံုး ႏွစ္ကိုယ္ခြဲသ႐ုပ္ေဆာင္မွာ ကိုဘတင့္ " ခင္ခင့္မွာပံုေတာ္ 1920
ျဖစ္ပါတယ္ ။

၃၃။ ျမန္မာ့ပထမဆံုး႐ုပ္႐ွင္ရံု တည္ေထာင္သူမွာ ဆရာဦးသြင္ပါ ။

၃၄ ။ ျမန္မာ့ပထမဆံုး အကယ္ဒမီရမင္းသားမွာ ဦးေက်ာ္ဝင္း ခ်စ္သက္ေဝဇတ္ကား ၁၉၄၅ ျဖစ္ၿပီး အကယ္ဒမီရမင္းသမီးမွာ ေဒၚၾကည္ၾကည္ေဌး ခ်စ္သက္ေဝျဖစ္ပါတယ္ ။

၃၅။ ပထမဆံုးျမန္မာ တာဇံကားမွာ
ရဂံုၿမိဳင္ " ဒါ႐ိုက္တာ ဆရာျမင့္ျဖစ္ပါတယ္ ။

၃၆။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပထမဆံုး Camera woman မွာ
ေဒၚခင္ခင္ပါ ။

၃၇။ ပထမဆံုး႐ုပ္႐ွင္ဟာသသ႐ုပ္ေဆာင္မွာ " ေပါစံႀကီးျဖစ္ပါတယ္ ။

၃၈။ ပထမဆံုး ျမန္မာ့ DVD ဇတ္ကားမွာ
ဒါ႐ိုက္တာမီးပြား႐ိုက္တဲ့ " အခ်စ္၏ တန္ခိုးမ်ား " ျဖစ္ပါတယ္ ။

၃၉။ မင္း ၃ ဆက္တိုင္မိဖုရားအေျမႇာက္ခံရသူမွာ "မိဖုရားဖြားေစာ" ျဖစ္ပါတယ္

၄၀။ မင္း ၅ ဆက္တိုင္မိဖုရားအေျမႇာက္ခံရသူမွာ " ႐ွင္ဘို႔မယ္ " ျဖစ္ပါတယ္ ။

၄၁။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုးသတင္းစာမွာ " ျမန္မာ့အေဆြ" သတင္းစာျဖစ္ပါတယ္ ။

၄၂။ ေတာင္ငူမင္းေနာက္ဆံုးမင္းမွာ " နတ္သ်ွင္ေနာင္ " ျဖစ္ပါတယ္ ။

၄၃။ ျမေစတီေက်ာက္စာ ေရးထိုးေသာခုႏွစ္မွာ "ခရစ္ႏွစ္ ၁၀၇၇ ျဖစ္ပါတယ္။

၄၄ ။ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပံု ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ " သခင္ျမ ၊ သခင္ေအာင္ဆန္း တို႔ျဖစ္ပါတယ္ ။

၄၅။ ပထမဆံုးသြားတိုက္တံကို ၁၄၉၈ ခုႏွစ္မွာ တီထြင္ခဲ့တာပါ ။

၄၆ ။ ပထမဆံုး အဂၤလိပ္ ေဒ႐ွင္နရီ ကို

၁၇၅၅ ခုႏွစ္တြင္ ေရးသားခဲ့တာတဲ့ ။

၄၇။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအား အဂၤလိပ္ေတြေပးေသာ သေဘၤာအမည္မွာ "စစ္ေရယာဥ္ေမယု " ျဖစ္ပါတယ္ ။

၄၈ ။ ဂ်ပန္ကျမန္မာႏိုင္ငံအား လြတ္လပ္ေရးေပးေသာေန႔မွာ "1-8-1943 ျဖစ္ပါတယ္ ။
၄၉။ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္တြင္ စစ္ပညာမသင္ပဲ
အုပ္ခ်ဳေရးပညာသာသင္သူမွာ " သခင္ထြန္းအုပ္ " ျဖစ္ပါတယ္ ။

၅၀။ ေနာင္႐ိုးတိုက္ပြဲမွာ ဘုရင့္ေနာင္ႏွင့္တိုက္ခ့ဲေသာ မြန္ဘုရင္ အမည္မွာ " သု႐ွင္တကာရြတ္ပိ" ျဖစ္ပါတယ္ ။

သုတအျဖာျဖာ ( ၂)
❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆

၁။  နာမည္ေက်ာ္သီခ်င္ႏွစ္ပုဒ္ျဖစ္ေသာ
" နဂါးနီ ႏွင့္ လြတ္လပ္ေရး ဟူေသာသီခ်င္းႏွစ္ပုစ္၏စာသားကိုေရးခဲ့သူမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးႏု " ျဖစ္ပါတယ္။

၂။ စာေပေလာကထဲမွ ပထမဆံုး  ျမန္မာ စတန္႔မင္းသားဟာ စာေရးဆရာႀကီး
" ဦးပဂ်ီငို "ျဖစ္ၿပီး " နဖူးစာရြာလည္ "စတန္႔ဇတ္ၾကမ္းကို ၁၉၂၃ ခုႏွစ္ ေမလအတြင္း( ယခုဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေစ်း ေနရာ)
"စီနီမာဒီပဲရစ္"႐ုပ္႐ွင္ရံုတြင္ျပသခဲ့တာတဲ့ ။

၃။ ေအာင္ဆန္းအက္တလီစာခ်ဳပ္ ၂၇-၁-၁၉၄၇ ခုႏွစ္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးစဥ္က ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ ႏွစ္ဦးက
လက္မွတ္ေရးထိုးဖို႔ ျငင္းဆန္ခဲ့တယ္တဲ့
အဲ့ဒီႏွစ္ဦးဟာ "ဂဠဳန္ဦးေစာ နဲ႔ သခင္ဘစိန္" တို့္ျဖစ္ပါတယ္။

၄။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဗဟိုခ်က္ဟာ ျမစ္သားၿမိဳ႕နယ္၊ကူမဲၿမိဳ႕ အေ႐ွ႕ေတာင္ဘက္ ျပကၡေရႊေတာင္ေပၚမွာျဖစ္ပါတယ္ " ျမန္မာႏိုင္ငံ၏အလယ္ဗဟိုခ်က္ေက်ာက္တိုင္" ကို ျမန္မာႏိုင္ ငံေျမတိုင္းအဖြဲ႔မွ စိုက္ထူထားပါတယ္တဲ့ ။

၅။ ထိုင္းဘုရင္ ျဗနရဇ္(ခရစ္ႏွစ္ ၁၅၅၅-၁၆၀၅) ဟာ ဘုရင့္ေနာင္နဲ႔ေယာက္ဖေတာ္စပ္တယ္တဲ့ ျဗနရဇ္၏ အစ္မေတာ္"အမ်ိဳးရံုမင္းသမီး"သည္ ဘုရင့္ေနာင္၏ မိဖုရားျဖစ္တယ္တဲ့ ။

၆။ နာမည္ေက်ာ္ကဗ်ာဆရာႀကီး ရာဘင္ျဒာ နာ့သ္တဂိုး ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ႏွစ္ႀကိမ္ လာေရာက္ခဲ့တယ္တဲ့ (၁၉၁၆ခုႏွစ္၊ ေမလ ၊၇ ရက္မွ ၉ ရက္ထိ တစ္ႀကိမ္ ) (၁၉၂၃ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂၄ရက္မွ ၂၇ ရက္ေနထိ ) တစ္ႀကိမ္

၇။ အဂၤလိပ္အမည္နဲ႔ ပုဂံဘုရားတစ္ဆူရိွပါတယ္ ပုဂံဓမၼာရံုႀကီး လမ္းခြဲအနီးမွာ "စကိုဗယ္ ေပၚေတာ္မူ" ဘုရားျဖစ္ပါတယ္ ။

၈။ သိပၸံေမာင္ဝ ( အမည္ရင္း -ဦးစိန္တင္)၏ ကေလာင္ခြဲဟာ ၅၁ ခုရိွတယ္တဲ့ ။

၉။ အမရပူရနန္းတည္ ဘိုးေတာ္ဘုရားလက္ထက္တြင္ အဂၤလန္မွ ဒဂၤါးသြန္းစက္ႀကီးကို မွာယူၿပီး ျမန္မာသကၠရဇ္ ၁၁၄၆ ခုႏွစ္၊ နယုန္လျပည့္ေက်ာ္ ၁ ရက္ေန႔မွာ ျပည္တြင္းသံုး ေငြဒဂၤါးအျဖစ္ ထုတ္ျပန္ေၾကျငာသံုးစြဲခဲ့ပါတယ္တ့ဲ ။

၁၀။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆံုးသမၼတမွာ ႐ွမ္းလူမ်ိဳး စဝ္ေရႊသိုက္ (၁၈၈၆- ၁၉၆၂ ) ျဖစ္သည္။

၁၁။ ျမန္မာ့ထိုးကြင္းမင္ေၾကာင္ကို ဘိုးေတာ္ဘုရားလက္ထက္ ေထာင္းမင္းႀကီးသား ေမာင္ကံ ဆိုသူက စထြင္ခဲ့တာပါတဲ့ ။

၁၂။ ျမန္မာႏိုင္ငံအား " ဗားမား" ဟူေသာအဂၤလိပ္အမည္မွ"ျမန္မာ" ဟူေသာ အဂၤလိပ္အမည္သစ္သို႔၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၈ ရက္ေန႔မွာ စတင္ေျပာင္းလဲ ေခၚေဝၚ ခဲ့ပါတယ္တဲ့။

၁၃။ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ သီခ်င္းကို
ဝိုင္-အမ္-ဘီ ဆရာတင္ကေရးစပ္ၿပီး
၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ ေရႊတိဂံုဘုရားရင္ျပင္၏ ရာဟုေထာင့္
တြင္ ပထမဆံုးသီဆိုခဲ့တယ္တဲ့ ။
_

အြန္လိုင္းေပၚမွ ရွာေဖြစုေဆာင္းၿပီး post တစ္ခုတည္းျဖစ္ေအာင္ ေပါင္းစည္းေပးလိုက္ပါတယ္။


Ref : အေနနဲ မေရးေတာ့ဘူးဆိုတာကလည္း
နည္းနည္းခ်င္း Online ေပၚ ေနရာေပါင္းစုံကေနလည္း
နည္းနည္းခ်င္း စုေဆာင္းေနခဲ့ရသလို
အျပင္ ေလာက စာအုပ္ေတြထဲကေနလည္း
မွတ္သားေလ့လာခဲ့ရသည့္ ျဖစ္တဲ့အတြက္
မ်ားစြာေသာ အကိုးအကားေတြကိုလည္း
အစီအစဥ္တက်နဲ မွန္ကန္ေအာင္ ျပန္လည္ျပီး
မမွတ္မိ ေတာ့ တာလည္း ပါလို႔ ပါ

ဒီပို႔စ္​က saveထားသင္​့တဲ့ postပါ
😊😊😊😊
ခရက္ဒစ္ က ေညာ မူဖိုး
@Ak.Moe
#MM.Latt